مهارت‌های زندگی

تاریخچه مهارت‌های زندگی:

سازمان بهداشت جهانی در سال 1993 میلادی بحث مهارت‎های زندگی و پیشنهاد آموزش جهانی و همگانی را، با هدف تحقق بخشیدن به توانمندی‎های بشر در مقابل مشکلات و آسیب‎ها، ارائه نمود.
آموزش مهارت‌های زندگی در ایران از سال 1377 شروع شده است. هدف از آموزش این مهارت‌ها، کمک به افراد در جهت شناخت هر‌چه بهتر خود، کنترل هیجانات و استرس‌ها و حل کردن هر‌چه بهتر مسائل و مشکلات است. 

تعریف مهارت‌های زندگی:

تعریف مهارت‎های زندگی عبارت است از:

1) توانایی‎های روانی و اجتماعی لازم برای رفتار انطباقی و مؤثر که افراد را قادر می‎سازند تا به‌طور مؤثری با مقتضیات و چالش‎های زندگی روزانه مقابله کنند. آموزش این مهارت‎ها موجب ارتقاء رشد شخصی و اجتماعی، محافظت از حقوق انسان‎ها و پیشگیری از مشکلات روانی و اجتماعی می‎شود.

2) مهارت‎های زندگی مجموعه‎ای است از توانایی‎‎های روانی-اجتماعی لازم که زمینه سازگاری و رفتار مثبت را فراهم می‎آورند و فرد را قادر می‎سازند تا مسئولیت‎های نقش‎های خود را بپذیرد و با چالش‎های زندگی راحت‎تر کنار آمده یا مقابله نماید.

اهداف مهارت‎های زندگی:

1) افزایش تاب‎آوری
2) ایجاد رفتار مثبت و مؤثر
3) کسب توانایی سازگاری با شرایط زندگی

نتایج مهارت‌های زندگی:

مهارت‎های زندگی، هم به صورت یک راهکار إرتقای سلامت روانی و هم به صورت ابزاری در کاهش و پیشگیری از آسیب‎های روانی اجتماعی کاربرد دارد.

کاربردهای مهارت‌های زندگی:

- خانواده
- مسائل زناشویی
- اعتیاد
- انواع خشونت
- آزار کودکان
- خودکشی
- ایدز
- پرخاشگری
- استرس و اضطراب
و ...

مهارت‎های زندگی از نظر سازمان بهداشت جهانی:

1) مهارت خودآگاهی:

خود‌آگاهی به این معناست که چگونه به خود نگاه کرده و براساس این نگاه چه احساسی پیدا کنیم. نوع خود‌آگاهی، پیش‌بینی‌کننده احساس رضایت و یا نارضایتی ما از خودمان و زندگی است.

2) مهارت همدلی:

مهارت همدلي يعني توانایی ورود به دنیای فردی دیگر. این‌که به وضوح بتوانیم احساسات شخص را در آن لحظه و معنی آن احساسات را درک کنیم و بتوانیم به روشی با او ارتباط برقرار کنیم که او احساس کند درک شده است.

3) مهارت ارتباط مؤثر:

 فن انتقال اطلاعات، افکار و رفتار‎های انسانی از یک شخص به شخص دیگر.

4) مهارت‎های روابط بین فردی سازگارانه‌(مهارت ابراز وجود یا جرأت‎مندی):

نوع رفتاری که افراد در موقعیت‎های مختلف از خود بروز می‎دهند، مانند سبک منفعلانه، پرخاشگرانه و جرأت‌مندانه.

5) مهارت تصمیم‎گیری:

توانایی اتخاذ تدابیر مناسب جهت انتخاب راه حل مؤثر در برخورد با مسائل روزانه.

6) مهارت حل مسأله:

ایجاد راه حل مؤثر یا سازگارانه‎ای برای مسائل متعدد زندگی.

7) تفکر نقاد:

یک فرایند شناختی فعال هدف‌مند و سازمان‌یافته است که شخص با استفاده از آن به بررسی افکار و عقاید خود و دیگران و یا موقعیت‌های خاص می‌پردازد و با ارزشیابی و تفسیر ماهرانه خود، به درک و فهم روشن‌تر و بهتری دست می‌یابد.

8) تفکر خلاق:

فرآیندی است ذهنی که مستلزم خلق اندیشه‎های تازه و یا یکپارچگی جدیدی میان اندیشه‌های موجود است.

9) مهارت مدیریت هیجان:

توانایی شناخت هیجانات، مدیریت آن‎ها و کاربرد صحیح هیجانات در مواقع نیاز.

10) مهارت مدیریت استرس:

استرس یک واکنش جسمی یا رفتاری است در مقابل تحریک درونی یا بیرونی و این مهارت برای نحوه کنترل استرس زاها کمک‌کننده است.