بسیاری از افراد تجربههای مشابهی در دوران تحصیلی یا در میان جمع خانوادگی یا محیط کاری داشتهاند مبنی براین که نتوانستهاند منظور خود را در غالب جملات به درستی بیان کنند یا خجالت کشیدهاند و موقع حرف زدن سرخ شدهاند، عرق کردهاند و حرفشان یادشان رفته است، یا در محیط کاری نتوانستهاند موضوع و مطلبی را برای همکاران خود توضیح بدهند یا درخواستی را مطرح کنند. انسان موجودی اجتماعی است، پس قاعدتا مهارت‌های ارتباطی ازجمله بیان خوب از ملزومات اجتماعی بودن است.
درواقع فن بیان یعنی استفادهی بهموقع از تمامی ارکان ارتباطی برای رساندن منظورمان به مخاطبین و این یعنی اینکه ما هم خوب حرف بزنیم، هم متناسب با محیط صحبت کنیم و هم اصول و قواعد سخنوری را در بیان جملاتمان بهکار ببریم.
فن بیان شامل تکنیکهایی از جمله: تلفظ صحیح لغات، استفادهی مناسب از دستورزبان، عدم استفاده از تکیهکلامهایی که اثرگذاری کلام را کم میکند، تند گفتن زیاد یا م م م م م کردن زیاد، کنترل تنفس و مدیریت حواس و احساسات، مدیریت سرعت صحبت کردن و رعایت اصول زبان بدن میباشد.
تقریبا میتوان گفت اکثر انسانهای موفق کسانی بوده و هستند که از توانایی سخنوری بالایی برخوردارند و کلامشان تأثیرگذار است و دارای روابط اجتماعی بالاتری میباشند که این خود میتواند دلیل محکمی بر تأثیر مهارت فن بیان در ارتباط موثر و میزان موفقیت افراد باشد.
فن بیان مهارتی کاربردی است که هم در محیط کار، هم تحصیل و مهمتر از همه درمحیط خانواده بسیار مؤثر است. شاید بتوان گفت بهترین و مؤثرترین مکان برای کسب مهارت‌های فن بیان در همین محیط خانواده و در تعامل با خواهر و برادر، والدین، همسر و فرزندان میباشد.
اگر بهترین نظریهها و بهحقترین سخنان توسط افرادی که فن بیان قوی و اصولی ندارند گفته شود، نهتنها اثرگذار نیست بلکه کاملا مورد بیتوجهی و انتقاد نیز قرار میگیرد. همهی ما با اشخاصی مراوده داشتهایم که صدای گوشخراش، نازک و یا مصنوعی داشتهاند، یا کلامشان بیاحساس و سرد بوده است، یا ریتمی یکسان داشتهاند که باعث شده است چند دقیقه شنیدن صحبتهایشان برایمان مانند صرف کردن چندین ساعت زمان باشد.
خیلی از مواقع پیش آمده که شخصی آرام صحبت کرده است و ما نتوانسته‌ایم با صحبت‌هایش ارتباط برقرار کنیم و یا این که تند صحبت کرده است و باز ما نتوانسته‌ایم ارتباطی با سخنانش برقرار کنیم. پس تند یا کند صحبت کردن نمیتواند به ما در رساندن مفهوم صحبتهایمان تأثیر چندانی داشته باشد، بلکه این واضح بودن و شمرده بودن کلمات است که میتواند به ما در رساندن مفهوم کلماتمان کمک کند. البته گفتن این نکته شاید جالب باشد که تند صحبت کردن میتواند از علائم نگرانی یا عدم تسلط به موضوع باشد و اینکه آرام و شمرده صحبت کردن میتواند به عنوان تمرینی برای افزایش وضوح کلمات بهکار برده شود.
قطعا سخنرانی‌ای که با مکثهای زیاد و با گفتن تکیهکلامهای آزاردهنده همراه باشد را کسی تمایلی به شنیدنش ندارد، زیرا نشاندهندهی عدم اعتمادبهنفس و تسلط شخص سخنران میباشد. سعی کنید صحبتهایی که میکنید کاملا متعلق به خودتان باشد و با تمام وجود آن را بیان کنید. به صحبتهایی که میکنید کاملا اعتقاد داشتهباشید، زیرا باعث میشود که شما با اشتیاق بیشتری صحبت کنید، که همین با اشتیاق صحبت کردن از نشانههای اعتمادبهنفس است و کاملا توسط مخاطب قابل فهمیدن است.
لازمهی فروتن بودن این است که شما مشتاق یادگیری باشید و از سؤال کردن ابایی نداشته باشید. سعی کنید در مکانها یا کارگاههایی حضور پیدا کنید که از افرادی تشکیل شده باشد که از شما موفقتر و بهتر هستند و به حرفهای آنها گوش دهید و راجع به تجربیاتشان از آنها سؤال کنید.
شما وقتی چیزی را عاشقانه دوست داشته باشید، تمام تلاش خود را برای مراقبت از آن به کار می‌برید. صدا و بدن شما ابزار کارتان است، پس باید عاشقانه از آنها مراقبت و مواظبت کنید تا طراوت و تأثیرگذاریشان حفظ شود. صدایی که سطحی و از طریق سینه باشد، صدایی ضعیف‌تر و وحشت‌زده به نظر میرسد. پس سعی کنید تنفس عمیق و شکمی را تمرین کنید که هم باعث تقویت تارهای صوتی شما و هم باعث بهبود کیفیت صدای شما میشود.
برای مراقبت از عشقتان، آب فراموش نشود. نوشیدن مداوم و البته کمکم آب باعث افزایش انعطافپذیری تارهای صوتیتان میشود. از فریاد زدن بهشدت پرهیز کنید، زیرا باعث ایجاد گرههای صوتی و برآمدگی تارهای صوتی میشود. همچنین از زمزمه کردن نیز پرهیز کنید زیرا باعث ضعیف شدن و کشیدگی تارهای صوتی میشود. با رعایت این نکات میتوانید مواظب صدایتان باشید.
جالب است بدانید که تغییرات جزئی در طرز نشستن یا ایستادن یا نگه داشتن سر میتواند باعث افزایش یا کاهش قدرت نفوذ کلامتان شود. بالا بردن چانه و اندکی کج کردن سر میتواند طنین صدا را کم کند و باعث میشود که شفافیت صدایتان بیشتر شود، یا نزدیک کردن شانهها به یکدیگر باعث از بین رفتن قدرت صدایتان میشود.
قطعاً بدون گرم کردن و تمرین مداوم شما مهارت فن بیانتان پیشرفتی نخواهد داشت. هرروز صبح حتما حداقل 5 دقیقه را به گرم کردن عضلات صورت و تارهای صوتی اختصاص دهید. متنهایی که از قبل مطالعه نکردهاید را شروع به خواندن کنید و تمرین کنید که کلمات آن راصحیح بیان کنید.
 |
| تصویر شماره 1- ارتباط موثر؛مهارت فن بیان |
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که مهارت فن بیان وسخنوری، بخشی از مهارت‌های ارتباط مؤثر میباشد. ارتباط مؤثر یعنی اینکه شما ابتدا شنونده خوبی باشید و سپس گوینده خوبی باشید. شما باید بتوانید از مهارت‌های غیرکلامی و زبان بدن نیز برای داشتن ارتباط مؤثر استفاده کنید.
مرکز خدمات روانشناسی و مشاورهای مهرپندار با همکاری روانشناسان مجرب و متخصص در زمینهی مهارتآموزی و داشتن ارتباط مؤثر و آموزش تکنیکهای مهارت‌های اجتماعی و افزایش اعتمادبهنفس، به شما کمک میکند که در مسیر موفقیت و افزایش کیفیت زندگی گام بردارید.
دیدگاه خود را بیان بفرمائید❤