اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی

از اختلال دوقطبی با عنوان افسردگی شیدایی نام برده می‎شود

به شما تلفن بزنیم


ازاختلال دو‎قطبی با عنوان افسردگی شیدایی نام برده می‌شد. همان گونه که از نام آن استنباط می‌شود کسی که دچار اختلال دوقطبی است دچار نوسانات خلقی  شدید می‎باشد.این نوسانات معمولاً هفته‎ها یا ماه‎ها طول می‎کشد و با آن چه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه می‎کنند بسیارمتفاوت است.
خلق افسرده: احساس شدید افسردگی
خلق شیدا: احساس شادمانی بسیار و ناامیدی
خلق مختلط: به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بی قراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدایی.
 
شیوع اختلالات دو‎قطبی:

از هر 100 بزرگسال در حدود یک نفر در طول زندگی خود دچار این اختلال می‌گردد. معمولاً این اختلالات بعد از سنین نوجوانی اتفاق می‌افتد. در سنین بالاتر از 40 سال این اختلالات غیر معمول است. مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلالات قرار دارند.


 انواع اختلال دو‎قطبی:


اختلال دو‎قطبی نوع 1

حداقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد. اگر چه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه می‌کنند ولی بعضی از آن‎ها فقط دوره شیدایی را تجربه می‌کنند. دوره‎های شیدایی بدون درمان بین 3 تا 6 ماه و دوره‌های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پیدا می‌کنند.

 اختلال دو‎قطبی نوع 2

در این نوع از اختلال بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدایی کم است. این نوع به نام شیدایی خفیف (Hypomania) نامیده می‌شود.


 اختلال دو‎قطبی با تناوب سریع

در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دو‎قطبی دیده میشود و می‌تواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.

 اختلال خلق ادواری (Cyclothymia)

 در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دو‎قطبی نیست، اما می‌تواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت می‌تواند منجر به اختلالات دو‎قطبی گردد.

اختلال دو قطبی

علل اختلالات دوقطبی

دلیل قطعی برای این اختلالات شناخته نشده، اما تحقیقات نشان می‌دهد که: اختلالات دو‎قطبی منشأ ارثی دارد. به عبارتی ژن‎ها بیشتر از تربیت در این اختلالات مؤثرند. به دلیل اینکه این اختلالات با دارو قابل درمان هستند، وجود مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد ممکن است عامل این اختلالات باشد. نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری به وجود بیایند.

علائم اختلالات دو‎قطبی

علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدایی تغییر کرده باشد.

زمان افسردگی

احساس افسردگی احساسی است که همه ما در طول زندگی آن را تجربه کرده ایم. این احساس می‌تواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگی کمک کند. اما در افسردگی بالینی یا اختلالات دوقطبی این احساس افسردگی بسیار شدید‎تر است. در این حالت احساس افسردگی برای مدت طولانی باقی می‌ماند و حتی انجام امور عادی زندگی را سخت یا غیر ممکن می‌سازد. در صورتی که شما افسرده شده باشید متوجه این تغییرات در خود شده اید:
 روحی

•     احساس غمگینی که از بین نمی‌رود.
•     احساس نیاز به گریستن بدون هیچ دلیلی
•     ازدست دادن تمایل و رغبت به همه چیز
•     عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می‎بردید.
•     احساس بی قراری و آشفتگی
•     از دست دادن إعتماد به نفس
•     احساس بی ‎ارزشی و ناامیدی
•     زودرنجی و تحریک پذیری
•     فکرکردن به خود‎کشی

فکری

•    از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و امیدوارانه
•    از دست دادن قدرت تصمیم گیری حتی در موارد ساده        
•    مشکل تمرکز کردن

جسمی

•    کم شدن اشتها و وزن
•    مشکل خوابیدن
•    بیدار شدن زودتر از موقع
•    احساس خستگی کامل
•    یبوست
•    عدم تمایل به رابطه جنسی


 رفتاری

•    مشکل در شروع و به پایان رساندن کارها - حتی کارهای روزمره
•    گریه کردن زیاد و یا احساس نیاز به گریه و عدم توانایی گریستن
•    پرهیز از مواجهه با افراد
 
زمان شیدایی یا هیجان:

 شیدایی یک احساس خوشحالی، افزایش انرژی و خوش‎بینی بیش از اندازه است. این حالت می‌تواند آن ‎قدر شدید باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است تفکرات عجیبی راجع به خود داشته باشید، تصمیمات بدی بگیرید و به صورت شرم‎آور، مضر و گاهی خطرناک رفتار کنید.
مانند حالت افسردگی، در این حالت هم زندگی فرد مختل می‌شود و می‌تواند روابط و کار فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در حالتی که این حالت خیلی شدید نباشد به آن شیدایی خفیف می‌گویند.

در صورتی که شما شیدا شوید ممکن است حالات زیر را در خود مشاهده کنید:

 روحی

•    بسیار شاد و مهیج
•    عصبی و برانگیخته شدن توسط کسانی که در خوش بینی شما شریک نمی‌شوند.
•    احساس برتر بودن بیش از اندازه

 فکری

•    پر از ایده‎های جدید و مهیج
•    پریدن از یک ایده یه ایده دیگر
•    شنیدن صداهایی که افراد دیگر نمی‌شنوند.

 جسمی

•    بی میل یا ناتوان از خوابیدن
•    پر انرژی
•    افزایش تمایل به رابطه جنسی


 رفتاری

•     برنامه ریزی‎های بلند پروازانه و غیر واقعی
•     بسیار فعال و پر جنب و جوش
•     رفتارهای نا‎معمول
•     حرف زدن سریع – دیگران ممکن است متوجه صحبت‎های شما نشوند.
•     تصمیمات عجولانه و گاهی با نتایج مصیبت بار
•     ولخرجی
•     احساس صمیمیت زیاد
•     بروز بیش از حد احساسات


 اگرشخص برای اولین بار در اواسط دوره شیدایی باشد، ممکن است متوجه هیچ چیز غیرعادی نشود. حتی دوستان و خانواده وی نیز ممکن است متوجه نشوند. حتی ممکن است اگر کسی سعی کند در این مورد نظری ابراز کند ناراحت شود. در این حالت فرد به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می‎شود.

علائم جنون(Psychotic)


اگر دوره‎های شیدایی و یا افسردگی خیلی جدی شود، شخص ممکن است دچار علائم جنون شود.
•    حالت شیدایی: علایم این حالت شامل احساس خود بزرگ بینی است ؛ این که مسئول انجام یک ماموریت مهم بوده یا از یک قدرت بسیار زیاد برخوردار است.
•    حالت افسردگی: احساس گناه شدید، احساس بدترین بودن و یا حتی احساس عدم وجود و پوچی.
علاوه بر این اعتقادات نامعقول، فرد ممکن است دچار توهماتی که شامل شنیدن، دیدن، بوییدن و یا لمس کردن چیزها یا کسانی که وجود ندارند باشد.
 بین دوره ها:
 قبلاً این اغتقاد وجود داشته است که اگر فردی از اختلالات دو قطبی رنج می‌برد، باید در بین دوره‎های افسردگی و شیدایی خلق متعادل داشته باشد. اما اکنون می‌دانیم که در این حالت علی‎رغم بهبود ظاهری ممکن است علائم افسردگی خفیف و مشکلات ذهنی ادامه پیدا کند.
درمان
برای پیش‎گیری از پیشرفت نوسانات خلقی به حالت افسردگی – شیدایی می‎توان اقداماتی انجام داد که در ادامه از آن‎ها نام برده می‌شود. اما در اغلب موارد درمان دارویی هم مورد نیاز است تا:
1. خلق شخص را تثبیت کند. (پیش‎گیری)
2. دوره های افسردگی و شیدایی درمان شود.


دارودرمانی  برای تثبیت حالت روحی:

 لیتیوم:

لیتیوم به مدت پنجاه سال است که به عنوان تثبیت کننده حالت خلقی به کار می‌رود. اما چگونگی عملکرد آن هنوز مشخص نیست. از لیتیوم برای درمان هر دو نوع افسردگی و شیدایی استفاده می‌شود. درمان با لیتیوم باید توسط روانپزشک شروع شود. تعیین مقدار دقیق لیتیوم در بدن لازم است زیرا مقدار کم آن بی أثر و مقدار زیاد آن سمی است. بنابراین فرد باید به طور مرتب در چند هفته اول آزمایش خون دهد تا مطمئن  شود که از مقدار مناسبی  استفاده می‌کند. با ثابت شدن مقدار دارو پزشک می‌تواند لیتیوم را همراه با آزمایش خون منظم تجویز کند. مقدار لیتیوم در خون به مقدار آب بدن بستگی دارد. اگر آب بدن کم شود مقدار لیتیوم در خون بالا رفته و احتمال بروز أثرات منفی آن و یا حتی أثرات سمی آن وجود دارد. بنابراین بسیار مهم است که:
•    آب بسیار نوشیده شود؛  مخصوصاً در مواقعی که هوا گرم است و یا فعالیت بدنی فرد زیاد است.
•    چای و قهوه به میزان کمتری مصرف شود. چون آن‎ها باعث افزایش ادرار می‌گردند. حداقل سه ماه یا بیشتر طول می‌کشد تا أثرات لیتیوم پدیدار شود. در این مدت با این که تغییر حالت روحی ادامه دارد باید به خوردن قرص‎های لیتیوم ادامه دهد.   
   

اثرات جانبی:

اثرات زیر در چند هفته اول شروع مصرف خود را نشان می‌دهند. این اثرات نا‎مطلوب هستند اما با گذشت زمان بهبود می‌یابند.
•    احساس تشنگی
•    ادرار زیادتر از معمول
•    افزایش وزن
اثرات جانبی نا‎معمول تر شامل:
•    تاری دید
•    ضعیف شدن ماهیچه‌های بدن
•    اسهال
•    لرزش ضعیف دست‎ها
•    احساس بیمار بودن
این اثرات معمولا با کم کردن دوز بهبود می‌یابد.
 اگر سطح لیتیوم در خون خیلی بالا باشد، شخص حالات زیر را تجربه خواهد کرد:
•    استفراغ کردن
•    تلو تلو خوردن
•    لکنت زبان
در این حالت باید هرچه سریع‎تر با پزشک تماس گرفت.

مراقبت‎های شخصی:

•    استفاده از رژیم غذایی مناسب موثر است.
•    نوشیدن مرتب نوشیدنی‎های غیر شیرین که به نگه داشتن سطح آب و نمک بدن کمک می‌کند.
•    غذا خوردن منظم به تعادل مایعات بدن کمک می‌کند.
•    کاهش مصرف کافئین در چای، قهوه و نوشابه - این مواد با افزایش ادرار،  سطح لیتیوم را بالا می‌برند.

تثبیت کننده‎های دیگر خلقی:

گرچه لیتیوم مؤثرترین تثبیت کننده است، اما داروهای دیگری نیز وجود دارد.
•     سدیم والپرات یک ضد تشنج است  که هنوز شواهد کافی  وجود ندارد که به اندازه لیتیوم مؤثر است. این دارو نباید برای خانم‎ها در سنین باروری تجویز شود.
•    کاربامازپین اثر کمتری دارد و کمتر برای اختلالات دو قطبی استفاده می‌شود. اما اگر برای شخص مناسب است نیازی به تغییر آن نیست.
•    تجویزهای ضد جنون جدید (مثل اولانزاپین) نیز می‌تواند به عنوان تثبیت کننده استفاده شود.
 بهترین دارو کدام است؟
باید در این مورد با روانپزشک مشورت کرد، اما در این زمینه چند قاعده کلی وجود دارد:
•    لیتیوم، سدیم والپرات، اولانزاپین معمولاً برای درمان طولانی مدت تجویز می‌گردند.
•    کارمازپین برای مواقعی که نوسان خلق سریع تر و متناوب تری است پیشنهاد می‌گردد.
•    ترکیب دارویی نیز گاهی لازم است.
به طور کلی بهترین دارو به وجود فرد بستگی دارد. یک دارو ممکن است برای یک نفر مناسب باشد ولی در شخص دیگری اثر خوبی نداشته باشد. اما برای اولین تجویز اصولاً دارویی تجویز می‌گردد که تأثیر بیشتری در دیگران نشان داده است.

برای چه مدت یک داروی تثبیت کننده باید مصرف شود؟


برای حداقل دو سال بعد از یک دوره اختلال و تا 5 سال در حالت‎های زیر می‎توان ادامه داد.
•    عود مکرر دوره‎ها
•    دوره جنون
•    استفاده از الکل یا مواد مخدر
•    داشتن استرس در خانه یا محل کار
در صورت ادامه داشتن مشکل، فرد ممکن است مجبور شود برای مدت طولانی تری به مصرف دارو ادامه دهد.
 
روش‎های درمانی روانشناختی:

در فاصله بین دوره‎های شیدایی یا افسردگی، درمان‎های روانشناسی می‌تواند مؤثر باشد. این درمان‎ها باید حدود 16 جلسه یک ساعته به مدت 6 تا 9 ماه باشند.
این درمان‎ها شامل:
•    تربیت روانی (Psycho education)؛ دانستن بیشتر در مورد اختلالات دو قطبی.
•    تحت نظر داشتن حالت روحی؛  کمک کردن به شخص برای شناخت زمان‎های تغییر حالت روحی.
•    استراتژی خلقی؛ کمک کردن برای جلوگیری از تغییر حالت روحی به شیدایی یا افسردگی کامل.
•    کمک برای افزایش مهارت‎های سازگاری.
•    شناخت و رفتار درمانی (CBT) برای افسردگی.

حاملگی:

شخص باید هر برنامه برای حاملگی را با روانپزشک خود در میان بگذارد. با هم فکری با یک روانپزشک و روانشناس خوب فرد می‌تواند برای کنترل حالات روحی خود در طول حاملگی و پس از تولد نوزاد برنامه ریزی کند.
اگر فرد باردار هست، بهتر است برای آگاهی از قطع یا ادامه مصرف لیتیوم با روانپزشک خود مشورت کنید. گرچه لیتیوم از دیگر تثبیت-کننده‎ها بی خطرتر است، اما باید خطر احتمالی آن برای نوزاد با خطر احتمال بازگشت افسردگی یا شیدایی در فردمقایسه شود. این احتمال در سه ماه اول بارداری بیشتر است. پس از گذشت هفته بیست و ششم، لیتیوم بی خطر است. اما در دوران مصرف لیتیوم نباید به نوزاد شیردهی انجام شود.
در طول زمان حاملگی، تمام کسانی که با این موضوع در رابطه‎ هستند  شامل: پزشک متخصص زنان، ماما، روانپزشک و روانشناس باید با هم در ارتباط باشند.

متوقف کردن نوسانات خلقی – خود درمانی:

•    تحت نظر گرفتن رفتار شخصی

شخص باید نشانه‎های تغییر حالت خود را یاد بگیرد تا بتواند در موقع مناسب کمک بگیرد. با این کار وی می‌تواند از بروز  کامل عارضه و یا بستری شدن در بیمارستان اجتناب کند. نوشتن حالات روحی روزانه نیز می‌تواند به ویدر این کار کمک کند.

•    اطلاعات

فرد باید تا می‌تواند در مورد بیماریش و آن چه برای درمان آن مفید است اطلاعات کسب کند.

•    استرس (تنش)

از شرایط تنش‎زا پرهیز کند. پرهیز کامل از تنش غیر ممکن است بنابراین بهتر است یاد بگیرد چگونه این شرایط را کنترل کند. وی می‌تواند از طریق CD یا DVD و یا گروه‎های تمدد اعصاب و یا پیشنهادهای روانشناسان به استرس خود غلبه کند.

•    روابط اجتماعی

افسردگی یا شیدایی می‌توانند أثرات نامطلوبی بر دوستان و خانواده داشته باشند. شخص ممکن است مجبور به بازسازی روابطتش بعد از یک دوره افسردگی یا شیدایی شود. داشتن حداقل یک نفر که بتواند به او اعتماد کند بسیار مفید است. دوستان و خانواده نیاز دارند بدانند که چه اتفاقی برای وی می‌افتد و آن‎ها چه کاری می‌توانند برای او انجام دهند.

•    فعالیت

باید سعی کند زندگی، کار، استراحت و روابط با دوستان و خانواده را متعادل کند. در صورتی که فرد بیش از اندازه مشغول باشد ممکن است دچار دوره شیدایی شود.
فرد باید مطمئن باشد که زمان کافی برای استراحت دارد. در صورتی که شخص بیکار هست، به دنبال گذراندن یک دوره آموزشی و یا کار داوطلبانه که وابستگی با بیماری روانی ندارد باشد .

•    ورزش

20 دقیقه ورزش، سه بار در هفته برای بهبود شرایط روحی مفید است.

•    تفریح

 به طور مرتب کارهایی انجام دهد که وی را شاد کرده و به زندگی او معنا می‌بخشد.

در مواقع اضطراری:

در شیدایی شدید، شخص ممکن است حالت خصمانه و بدگمانی به خود گرفته و یا به صورت لفظی و یا فیزیکی درگیر شود.

در افسردگی شدید، شخص ممکن است تصمیم به خودکشی بگیرد.
در صورتی که متوجه شدید که آن‎ها:
•    با نخوردن و نیاشامیدن کاملاً از خود غافل شده‎اند،
•    خود یا دیگران را در شرایط خطرناک قرار می‌دهند،
•    از آزار دادن یا کشتن خود حرف می‌زنند،
سریعاً برای آنان از مراکز درمانی کمک بخواهید.

CBT


نام و شماره یک روانشناس متخصص قابل اعتماد را داشته باشید. گاهی بستری کوتاه مدت در بیمارستان لازم است.
کلینیک روانشناسی مهرپنار، خدمات تخصصی در زمینه درمان اختلالات خلقی و اضطرابی را با همکاری متخصصین روانپزشکی و روانشناسان با تجربه ارائه میدهد. لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر و تعیین نوبت تماس بکیرید.
با ما همراه باشید.

نویسنده: ابولفضل حفیظی کاشانی

مرکز خدمات مشاوره و روانشناختی مهرپندار

ابوالفضل حفیظی کاشانی بازدید: 1110 تاریخ: آدرس وب

بزودی با شما تماس می‌گیریم

دیدگاه خود را بیان بفرمائید

  • هنوز دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است
قالب:
جنسیت: