با توجه به گستردگی جامعه و پیشرفت تکنولوژی و افزایش دسترسی انسانها به دنیای آزادتر همه ما نیاز به آموزشهای خاصی داریم تا بتوانیم زندگی ایمنتری داشته باشیم و از سلامت روان برخوردار باشیم.
حتی اگر از تغییراتی که در سطح جامعه رخ میدهد هم بگذریم از لحاط سطح رشدی افراد در برهههایی از زندگی نیازمند آموزش میباشند؛ یکی از این برههها دوران کودکی است.
زیگموند فروید یکی از زوانپزشکان مطرح اتریشی مراحل رشد روانی را به این شکل تقسیم بندی کرد: 1) مرحله دهانی ( از بدو تولد تا یک سالگی )2) مرحله مقعدی ( از یک سالگی تا سه سالگی) 3) مرحله آلتی ( از سه سالگی تا شش سالگی ) 4) مرحله نهفتگی ( از شش سالگی تا یازده سالگی) و 5) مرحله تناسلی ( یازده سالگی به بعد ).
در این مقاله تلاش میشود تا مرحله آلتی ( از 3 سالگی تا 6 سالگی ) و ویژگیهای این مرحله و آموزشهای جنسی لازم برای این گروه سنی شرح داده شود.
کودکان از سن سه سالگی انرژی روانیشان و کنجکاویهایشان به سمت اعضای بدن منتقل میشود. شاید با کودکانی برخورد داشتهید که سولاتی از قبیل اینکه من از کجا آمدهام، چطور به دنیا آمدم، چرا با خواهر( برادر، مامان یا بابا ) فرق دارم و ... را پرسیدهاند و کنجکاویها و رفتارهایی دارند که در جامعه امروز نیازمند آموزش جنسی به کودکان از رفتاری در آنها شروع میکنیم که خیلی شایع است.
خیلی از مواقع والدین نگرانیهایی درباره لمس بدن توسط خود کودک دارد. گاها برای والدین سوالاتی مطرح میشود که کودک من اعضای خصوصی بدنش را لمس میکند، من ( والد ) نگرانم که نکند کودکم خودارضایی میکند.
ابتدا لازم است قبل از اینکه آموزش جنسی به کودک داده شود به جزئیات فیزیولوژیکی کودک توجه شود.
باید پاسخ داد خیر؛ چون هورمونهای جنسی در کودکان ترشح نشده است به همین علت خودارضایی در این گروه سنی معنا ندارد. پس چرا کودکان دست به اندامهای جنسی خود میبرند، صرفا بخاطر کنجکاوی جنسی.
با علم به دانستن این کنجکاوی جنسی بازهم برای والدین خوشایند نیست که کودکانشان اندامهای جنسیشان را لمس کنند. به همسن علت شروع به تذکر دادن به کودکان میکنند. جملاتی مانند اینکه زشته، بده، گناهه، خدا دوست نداره و ... که جزء اینکه کودک حساستر شده و یا در سالهای آینده زندگی دچار مشکل شود نتیجه دیگری ندارد. پس چکار میتوان کرد.
از شما میخواهم تا تمرینی را انجام دهید. 30 ثانیه به یک فیل صورتی رنگ با خالهای قرمز فکر نکنید؛ چه اتفاقی میافتد، بهطور معمول ذهن درگیر این موضوع میشود. حال با وجود فکر کردن به فیل صورتی رنگ با خالهای قرمز وسایل اتاق شمرده شود. چه اتفاقی افتاد؟ کدام فکر غالب بود؟ به احتمال زیاد شمردن وسایل اتاق. بهطور معمول ذهن انسان توانایی انجام دادن دو فعالیت را به طور همزمان ندارد. چه نتیجه ای میگیرید؟
اینکه به جای تاکید به کودک که چه کاری را انجام ندهد فعایت دیگری را جایگزین کنیم ، مانند میای باهم دیگه لگو بازی کنیم؛ میای باهم خمیربازی کنیم و ...
اما آموزش جنسی به همین نکته ختم نمیشود. برای آموزش جنسی به کودکان نیاز است که حریم خصوصی و بدنیشان آموزش داده شود. سن مناسب برای آموزش جنسی ( حریم خصوصی به کودکان ) از سه سالگی است یا اگر کوچکتر است باید کنجکاویهای بدنی و جنسیاش شروع شده باشد.
برای آموزش حریم خصوصی تفکیک جنسیتی باید وجود داشته باشد. برای کودکان پسر عکس آناتومی انیمیشنی پسر سایز A3 و برای کودکان دختر عکس آناتومی انیمیشنی دختر سایز A3 تهیه شود. و برای آموزش باید از بالای سر برای اندامها به ترتیب با نام بردن علمی و نشان دادن هر عضو از بدن و با تعریف کارکرد فیزیولوژیک آنها برای کودکان شروع کرد تا به اعضای خصوصی رسید. برای اعضای خصوصی بدن نیز باید اسم علمی و کارکرد فیزیوبوژیک ( نه جنسی ) تعریف شود و در کنار آن این جمله که کسی اجازه ندارد به اندام خصوصی بدنت نگاه کند یا دست بزند به جزء مامان، بابا و دکتر در صورت حضور مامان و بابا؛ و تو اجازه نداری که به اندام خصوصی دیگران نگاه کنی یا دست بزنی. و بعد از این توضیحات دوباره اندامهای عمومی پایین شرح داده شود. به طور کلی فرمول به این شکل است: اندامهای عمومی، خصوصی و عمومی.
آموزش حریم خصوصی به همین جا ختم نمیشود. حریم خصوصی یعنی که اگر میخواهید کودک را در آغوش بگیرید یا ببوسید از کودک اجاره بگیرید تا کودک یاد بگیرد که میتواند به دیگران نه بگوید و افراد بدون اجازه کودک حق لمس و دست زدن به او را ندارند.
آموزش حریم خصوصی حتی شامل تصاویر و برنامههای تبویزیونی مناسب کودکان و به حمام بردن آنها نیز میشود. به این معنا که ترجیحا پدر کودکان پسر را به حمام برده و با اندام جنسی پوشیده و برای کودکان دختر مادر با اندام جنسی پوشیده استحمام را انجام دهد.
در صورتی که یکی از والدین توان انجام حمام را نداشته باشند آسیب یا ایرادی به کودک نمیرسد فقط باید توجه کرد که اندامهای خصوصی فرد بزرگسال پوشیده باشد.
پاسخ خیر است تا زمانی که این سوال برای خود کودک ایجاد نشده است نیازی به آموزش نیست اما زمانی که کودک سوالاتی همچون من چه تفاوتی با برادر/خواهر دارم یا چه تفاوتی با مامان/بابا دارم و ... باید آموزش داده شود.
برای آموزش تفاوت جنسیتی به کودکان باید عکس آناتومی انیمیشنی پسر و دختر ( ترجیحا سایز A3 ) گرفته شود و در کنار هم قرار گیرد.
در آموزش حریم خصوصی فرمول به این شکل بود عمومی، خصوصی و عمومی اما در آموزش تفاوت جنسیتی باید از شباهت، تفاوت و شباهتهای اندامی استفاده کرد.
یعنی عضوهای مشابه بدن ( مانند گوش ) را نام برد و کارکرد فیزیولوژیک آنها را نام برد ( تاکید به کارکرد فیزیولوژیک نه کارکرد جنسی ) و بعد تفاوتهای اندامی و مجددا شباهتهای اندامی.
جداسازی کودک از والدین هنگام خواب بهتر است سن دو سال نیمگی انجام شود ( قبل از کنجکاوی جنسی و نزدیک به ایجاد دلبستگی ).
سوال مهم کودکانه: من از کجا آمدهام؟ من چطور به دنیا آمدهام؟
برای پاسخگویی به این سوال بهتر است از خود کودک پرسیده شود که خودت چی فکر میکنی، خودت چی میدونی؟ و بسته به جواب کودک نیم پله علمی به اطلاعات کودک اظافه شود.
آموزش جنسی به کودکان از حساسترین و بااهمیتترین آموزشهای لازمه است و باید در نظر گرفت که هر دورهای آموزش لازم خود را داراست. برای درست انتقال دادن مفاهیم و اطلاعات آموزش جنسی میتوان از روانشناسان و مشاوران مجرب مرکز روانشناختی مهرپندار یاری گرفت تا به سلامت روان خود و دیگران اهمیت داد و در این گام قدم نهاد.
دیدگاه خود را بیان بفرمائید❤