سبک‌های عشق و دلبستگی

شناخت تفاوت سبک‌های عشق و دلبستگی افراد، نقطه شروع خوبی برای بررسی روابط نزدیک است. شناخت سبک‌های عشق و دلبستگی به افراد کمک می‌کند تا تعیین کنند که در رابطه‌ی خود چه هدفی دارند و دنبال چه چیزی هستند؟

سبک‌های عشق

روابط صمیمانه سه عنصر فعال دارد: تعهد، صمیمیت و میل. وجود یا عدم وجود هر یک از این عناصر است که ماهیت روابط صمیمانه را معین می‌کند. ترکیب مختلف عناصر سه‌گانه به شکل‌گیری سبک‌های متفاوت عشق می‌انجامد که به توصیف آن‌ها می‌پردازیم.

علاقه‌مندی

مستلزم صمیمیت است اما تعهد یا میل در آن وجود ندارد.

دل‌باختگی

عاشق‌شدن در اولین نگاه است. در دل‌باختگی عنصر میل وجود دارد، ولی این رابطه آن‌قدر عمیق نمی‌شود که در آن تعهد و صمیمیت ایجاد شود.

عشق خالی

تعهد بدون صمیمیت و میل است. عشق تهی در روابط کسل‌کننده‌ای مشاهده می‌شود که زوج‌ها بدون انگیزه و صرفاً به علت نداشتن اعتقاد به طلاق در کنار هم می‌مانند.

عشق رمانتیک

ترکیبی از میل و صمیمیت است، اما تعهد در آن به چشم نمی‌خورد. بنابراین رابطه‌ای عمیق بدون عنصر تعهد است.

عشق ابلهانه

عشق هالیوودی است.زن و مرد دیوانه‌وار عاشق هم می‌شوند و بدون شناخت واقعی از یکدیگر ازدواج می‌کنند.

عشق رفاقتی

صمیمیت و محبت توأم با تعهد ولی بدون میل است. این عشق رابطه‌ای دوستانه و طولانی‌مدت است. عشق رفاقتی، عشق افلاطونی یا زناشویی صمیمانه‌ی بدون میل جنسی است.

عشق کامل

رابطه‌ای ایده‌آل شامل هر سه عنصر میل، تعهد و صمیمیت است.

بررسی سبک‌های مختلف عشق دو نتیجه مهم به‌دست می‌دهد: از یک طرف باید متوجه باشیم که حفظ یک رابطه درازمدت در سطح عشق کامل دشوار، اما امکان‌پذیر است. از طرف دیگر باید بدانیم که در یک رابطه‌ی طولانی‌مدت، همه‌ی ما معیار‌هایی داریم که تعیین می‌کنند چه چیز‌هایی قابل‌قبول و یا غیر‌قابل‌قبول هستند. وقتی خود را در رابطه‌ای می‌بینید که رضایت‌بخش نیست، باید دست به کار شوید و اقدامی بکنید.
یک راه‌حل آن است که با کمک همسر و شریک زندگی‌تان، عناصری را که در رابطه‌ی شما جایشان خالی است، تکمیل کنید. راه‌حل دیگر پایان دادن به رابطه است.

سبک‌های دلبستگی

هنگام برقراری رابطه‌ی نزدیک و صمیمانه، به‌طور معمول افراد یکی از این سه سبک دلبستگی را انتخاب می‌کنند: إیمن، اجتنابی و مضطرب/دو‌سو‌گرا.

سبک دلبستگی ایمن

با این نگرش‌ها مشخص می‌شود:
- برقراری روابط صمیمانه با دیگران برای من آسان است.
- به راحتی به دیگران وابسته می‌شوم.
- وقتی دیگران به من وابسته می‌شوند، احساس راحتی می‌کنم.
- غالباً نگران طرد‌شدن یا نزدیکی بیش از حد با کسی نیستم.
افراد دارای سبک دلبستگی ایمن در روابط نزدیک خود احساس خوشحالی، صمیمیت و إطمینان می‌کنند. این افراد از عزت‌نفس بالایی برخوردارند و احساس می‌کنند که دیگران آن‌ها را دوست می‌دارند و مراقب آن‌ها هستند. سبک دلبستگی إیمن با میل به قدردانی، توجه و فدا کردن خود به خاطر افراد نزدیک و مهم، رابطه دارد. افراد دارای سبک دلبستگی إیمن، در إعتماد کردن، نزدیکی و وابسته شدن به دیگران راحت هستند، زیرا انتظار دارند واکنش افراد دیگر همراه با پذیرش، نزدیکی و حمایت باشد.

سبک دلبستگی ناایمن اجتنابی

با نگرش‌های زیر مشخص می‌شود:
- نزدیک شدن به دیگران برای من راحت نیست.
- به سختی می‌توانم به دیگران إعتماد کنم.
- وقتی کسی زیاد با من نزدیک و صمیمی می‌شود، احساس ناراحتی می‌کنم.
- از وابسته شدن به دیگران خوشم نمی‌آید.
افرادی که دارای سبک اجتنابی هستند معمولاً مایلند بیشتر تنها باشند و از درگیری زیاد در روابط بین‌فردی اجتناب می‌کنند. این افراد إعتماد کردن، نزدیکی و وابستگی به دیگران را خطرناک می‌دانند، زیرا انتظار دارند دیگران آن‌ها را اذیت و طرد کنند. سبک اجتنابی با فقدان دلبستگی و علاقه نسبت به افراد مهم و نزدیک همراه است.

سبک دلبستگی ناایمن مضطرب/دو‌سو‌گرا

با این نگرش‌ها مشخص می‌شود:
- احساس می‌کنم آن‌قدر که من می‌خواهم دیگران مایل به نزدیک شدن با من نیستند.
- أغلب نگرانم که شریک زندگی‌ام واقعاً مرا دوست نداشته باشد.
- دوست دارم کاملاً با دیگران صمیمی شوم و این میل گاهی موجب روی‌گردانی افراد از من می‌شود.
- درباره‌ی نزدیک شدن به دیگران و سپس طرد شدن نگرانم.
افراد با سبک دلبستگی مضطرب/دو‌سو‌گرا در روابط صمیمانه‌ی خود، احساس ناامنی و حسادت می‌کنند. آن‌ها از یک سو میل دارند به دیگران نزدیک شوند و از سوی دیگر به طور دائم می‌ترسند که طرد شوند.

شاید عجیب نباشد که افراد دارای سبک دلبستگی إیمن، از روابط صمیمانه‌ی خود بیشتر راضی و خشنود هستند و نسبت به دیگران تعهد، إعتماد و لذت بیشتری احساس می‌کنند. سبک دلبستگی اجتنابی مانع از ناراحتی افراد در هنگام قطع رابطه می‌شود، اما افرادی که با این سبک با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، نمی‌توانند از روابط موجود خود زیاد لذت ببرند.

سبک عشق و دلبستگی خاصی که افراد در روابط نزدیک ترجیح می‌دهند، به زمینه‌ی فرهنگی و اولویت‌های فردی آن‌ها بستگی دارد. هدف از این بحث صرفاً طرح انتخاب و گزینه‌های موجود است. طبیعی است که هر کدام از افراد معیار‌هایی دارند که معین می‌کند کدام نوع دلبستگی‌ها در روابط بین‌فردی آن‌ها مقبول و کدام نامقبول است. وقتی رابطه‌ی عاطفی شخصی با افراد مهم زندگی‌اش انتظارش را برآورده نمی‌کند، باید تصمیم بگیرد که چه کاری می‌تواند درباره‌ی آن انجام دهد.