از موقعیت‌های اجتماعی اضطراب‌زا، موقعیت‌های تحصیلی که شخص مجبور به پاسخ دادن میشود و یا صحبت در یک جمع، بازگو کردن نظراتش در کلاس و موقعیت‌های شغلی که شخص ناچار است در یک اجتماع حضور داشته باشد را میتوان نام برد. هر چند اختلال اضطراب اجتماعی در جمعهای خودمانی و کوچک تر نیز ممکن است اتفاق بیفتد، اما به ندرت پیش میآید.
معمولاً این نوع از اضطراب در محیطهای رسمی تر و یا مکانهایی که برای اولین بار شخص وارد آن شده و تصوری نسبت به افراد در آن مکان ندارد اتفاق میافتد.
نوع خاص: این نوع فقط برای زمانی است که شخص صرفاً در یک موقعیت خاص دچار اضطراب میشود، مانند سخنرانی در جمع.
نوع فراگیر: این نوع از اضطراب اجتماعی نگرانی پایدار و مزمنی است که شخص از قضاوت دیگران در مورد ظاهر یا رفتار و کارکردش دارد و تصور میکند که رفتار و عملکردش تحقیرآمیز و یا خجالتآور است.
علائم شامل افکار و علائم فیزیولوژیکی است:
ترس از مورد قضاوت منفی دیگران قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی مانند سخنرانی در جمع، غذا خوردن در جمع و...، که منجر به اجتناب شخص از ورود به اجتماع میشود و در عملکرد شخص خلل ایجاد میکند.
معمولاً زمانی که شخص دچار اضطراب میشود علائم فیزیولوژیکی مانند تپش قلب، گر گرفتگی بعضی از عضلات، سرد شدن کف دستها و لرزش صدا اتفاق میافتد.
هرچند که باید به این مسأله اذعان کرد که ممکن است شدت این علائم خیلی زیاد نباشد و شخص علائم را بسیار تحریف کند و فاجعه گونه به این علائم توجه کند.
ژنتیک اگرچه علت اصلی و قوی برای شروع اختلال اضطراب اجتماعی نیست اما نمیتوان از این مسأله به راحتی رد شد. سروتونین ژن حامل مستقیم با رفتارهای مربوط به اضطراب است. پژوهشها نشان داده که میزان شیوع اختلال اضطراب اجتماعی در افرادی که بستگان نزدیکشان این اختلال را دارند دو تا سه برابر بیشتر از افراد عادی است.
یک تجربه ناموفق اجتماعی میتواند شروع کننده اضطراب شخص در ارتباطات اجتماعی باشد. تمسخر و یا آزار و اذیت جسمی و روانی در گروههای همسال نیز میتواند منجر به آسیب شخص شود و او را در آینده در رویدادهای اجتماعی دچار اضطراب کند.
همچنین نوع انتظارات و خواستههای والدین و اطرافیان از شخص نیز میتواند در پیدایش اختلال اضطراب اجتماعی تأثیرگذار باشد. به عنوان مثال والدی که شخصیتی تکامل گرا دارد و همواره در تلاش برای به دست آوردن نتایج عالی است و عملکرد معمولی و حتی خوب کودک یا نوجوان را مورد نقد و نارضایتی قرار داده، منجر به شکل گیری طرحوارهی "من کامل نیستم" میشود. این طرحواره در شخص باعث ساخت افکاری مثل "خوب ظاهر نخواهم شد" و یا "خراب خواهم کرد"، "مورد تمسخر دیگران قرار خواهم گرفت" یا "دیگران مرا قضاوت منفی میکنند"، خواهد شد.
احساس عدم موفقیت در روابط اجتماعی علاوه بر از دست دادن إعتماد به نفس، منجر به کاهش عزت نفس در افراد میشود.
بسیاری از افراد برای این که بتوانند در محیطهای اجتماعی خوب ظاهر شده و کمتر دچار اضطراب شوند، به مشروبات الکلی و یا مواد مخدر پناه میبرند که خود عوارض متعددی را در پی دارد.
از آن جا که شخصی که دارای اختلال اضطراب اجتماعی است افکاری همچون "به قدر کافی خوب نیستم" و یا "دیگران مرا قضاوت منفی خواهند کرد" دارد، به مرور زمان دچار گوشه نشینی و منزوی شدن میشود.
بسیاری از افرادی که دارای اختلال اضطراب اجتماعی هستند، افسردگی نیز دارند.
استفاده از داروهای ضد اضطراب منجر به کاهش علائم اضطرابی میشود، اما از آن جا که این مسأله به صورت ریشهای حل نخواهد شد، توصیه نمیشود.
استفاده از رویکردهای درمانی برای کاهش اضطراب و تغییر افکار و باورهایی که شخص در مورد خود و دیگران دارد میتواند منجر به بهبود کامل اختلال اضطراب اجتماعی شود.
رویکرد درمانی CBT (درمان شناختی-رفتاری) یکی از درمانهایی است که با استفاده از به چالش کشیدن افکار و باورهای شخص و تغییر آنها منجر به کاهش اضطراب و در نتیجه درمان اختلال خواهد شد.
مرکز مشاوره و خدمات روانشناختی مهرپندار با استفاده از کادری مجرب و متخصص شامل روانشناس، روانسنج و روانپزشک در خدمت برای یاری رسانی در جهت سلامت روان میباشد.
دیدگاه خود را بیان بفرمائید❤