توانایی نه گفتن

بارها و بارها به خودم بد و بیراه گفتم که چرا نه نگفتم، یک نه می‌گفتم و جانم را از عذاب خارج می‎کردم، اعتماد به نفس ندارم که نمی‌تونم نه بگم، افتادم تو رودربایستی و حالا هم باید دردسرش را تحمل کنم.

جملات بالا جملات آشنایی برای افرادی که فاقد ابراز وجود و توانایی نه گفتن هستند می‌باشند. اما چرا این مساله از کودکی برای آن‌ها اینقدر دغدغه سختی شده است؟ چرا در بسیاری از موارد که افراد به راحتی در مواجهه با آن‌ها می‎توانند نه بگویند برای آن‌ها رخدادی است غیر قابل هضم؟ اکثر دلایل این موارد بر می‎گردد به طرحواره‌هایی که از دوران کودکی در افراد شکل می‎گیرد.

طرحواره چیست؟

طرحواره باورهای عمیق و بنیادی هستند که در دوره کودکی و نوجوانی در افراد شکل می‎گیرند،.باورهایی که منجر به معناسازی به شخص و دنیا برای فرد شده و افراد برپایه باورهایی که شکل گرفته در زندگی گام برمی‎دارند. باورها معمولاً در ارتباط با والدین، همسالان و محیط در فرد شکل می‎گیرد. باورها معمولا در مراودات شخص با افراد مهم زندگی در محیط‌ها شکل می‎گیرد. باورها و طرحواره‌ها هم می‎توانند مثبت باشند هم منفی.

اما افرادی که نمی‎توانند نه بگویند و قدرت ابراز وجود ندارند طرحواره‌های منفی دارند که این طرحواره‌ها منجر به مدیریت افکار و رفتارشان می‎شود. طرحواره‌هایی که از دوره کودکی افراد شکل گرفته اما چگونه؟

ممکن است ما در تعاملاتمان جملاتی این چنین را زیاد شنیده باشیم: فرزند خوب کسی هست که رو حرف والدینش حرف نزنه، کوچکترها اجازه ندارند در حضور بزرگترها ابراز عقیده کنند. آدم مودب کسی هست که در حضور افراد مسن‌تر نظری نده، چون تو فرزند اولی پس موظفی که به مامان و بابا کمک کنی و بده که بهشون نه بگی.

همه موارد بالا جزء جملات و رفتارهایی است که منجر به ساخت طرحواره‌هایی می‎شود که در آن من دوست داشتنی نیستم و حالا اگر می‌خواهم دوست داشتنی باشم پس باید رضایت همه را جلب کنم. پس نمی‎توانم به دیگران نه بگویم.

این طرحواره منجر به این باور شده است که در صورتی دیگران با دید مناسب و ابرازعلاقه به من نگاه می‎کنند که بتوانم جلب رضایت کنم اما به مرور زمان این مسئله باعث خشم و ناتوانی فرد می‎شود.

پس چنانچه فرد بخواهد تغییری در رفتار خود ایجاد کند نیازمند تغییر در طرحواره خود است.
در مرکز روانشناختی مهرپندار گروه متخصصین با رویکردهای مختلف درمانی مهارت‌های لازم را برای حل تعارضات و اختلالات به مراجعین آموزش می‎دهند تا سبک متفاوت‌تری از زندگی را تجربه کنند و سطح کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند.