مهارت همدلی
دومین مهارت زندگی

تعریف همدلی :
همدلی به معنی درك شرایط و احساسات و باورهای دیگران است. همدلی درك کردن احساس و هیجانهای طرف مقابل است، نه قضاوت کردن، درگیر شدن یا سهیم شدن در عواطف دیگران؛ به زبان ساده، همدلی یعنی خود را جای دیگران گذاشتن و از دریچه چشم آنها به موضوع نگریستن، مانند آنها احساس کردن و اندیشیدن؛ یکی از زیباترین تعاریف همدلی تعریف دانیل گلمن در کتاب هوش عاطفی است، وی معتقد است توان گفتگو با دیگران یعنی بهرهمندی از هوش عاطفی، که بیش از بهره هوشی در موفقیت سهیم است.
گلمن مهمترین کیفیت هوش هیجانی را همدلی معرفی میکند. منظور گلمن از بیان همدلی کسب آگاهی و حساس بودن به جان کلام مخاطب است. این همان کیفیتی است که هوارد گاردنر تحت عنوان "هوش اجتماعی" معرفی میکند. این کیفیت ویژه از هوش اجتماعی یا هوش عاطفی بالاترین شکل هوش در جامعه انسانی میباشد.
همدلان برتر، خود آگاهان برتر هستند.
اینان به حالت دیگران با رفتاری حاکی از درك و فهم احساس سخن میگویند؛
اگر طرف مقابل شاد است، شادی میکنند.
اگر منطقی است، منطقی صحبت میکنند.
اگر ناراحت است، خود را ناراحت نشان میدهند.
و...
شکلهای همدلی :
احساس همدلانه
اندیشیدن همدلانه
احساس همدلانه یعنی طوری رفتار کنید که طرف مقابل شما فکر کند او را درك میکنید و یا احساس او را میفهمید.
به عنوان مثال:
علی : من از این وضعیت خوشم نمیآید. این موضوع ناراحتم میکند.
رضا : از اینکه احساست را برایم میگویی متشکرم. بله خوب میدانم چه حالی داری، من هم در چنین شرایطی ممکن است احساس خوبی نداشته باشم.
احساس همدلانه یعنی محترم شمردن احساس طرف مقابل و این امر نیز در برگیرنده صفا، صداقت و اعتماد است.
برای نشان دادن احساس همدلانه نیاز نیست تا با صحبتهای افراد موافق بوده و نظر مثبت دهید بلکه تنها کاری که باید انجام دهید این است که به طرف مقابل بفهمانید حال او را درك میکنید.
در خصوص اندیشیدن همدلانه تنها کاری که باید انجام دهید، تکرار کلمات و جملات شخص مقابل است. خیلی مراقب لحن کلام خود باشید. بزرگترین آفت اندیشیدن همدلانه این است که طرف مقابل احساس کند کلام شما آمیخته به تمسخر، طعنه و سرزنش است. در این صورت او حالت تدافعی گرفته و اثربخشی ارتباط کمرنگ خواهد شد. در هنگام مکالمه از عباراتی از قبیل "تو همیشه" یا "تو هیچ وقت" بپرهیزید. این عبارات در اطرافیان حالتی تدافعی بوجود میآورد.
"شاید منظور شما این است که....."
"اجازه بده ببینم درست متوجه شدم یعنی منظور تو این است که....."
"از کلام شما این طور به نظر میرسد که....."
پس از کلمه "که" میتوانید عین جمله مخاطب را بیان کنید. یا با سوال پرسیدن علاقه و همدلی خود را به او نشان داده و صمیمیت را افزایش دهید.
وقتی بحث همدلی پیش میآید، مهمترین مؤلفه آن این است که خود را به جای مخاطب قرار داده و از دریچه چشم و احساس او به پدیده ها بنگرید. با این کار شما موفق میشوید احساس دیگران را تجربه کرده و به عبارتی آنها را درك کنید.
كاربرد و نتایج همدلی :
همدلی ارتباط بین فردی، افراد را تقویت می كند.
افزایش احساس درك شدگی و رهایی از تنهایی، حمایت اجتماعی، علاقه اجتماعی
افزایش احترام و اعتماد
افزایش مسئولیت پذیری و ایثار
كاهش بیماری های روان تنی ، افسردگی و …
توانمندی جامعه
ویژگی های رفتار همدلانه :
- دیگران را تحقیر نمی کنند.
- موفقیت های دیگران را کوچک نمی شمارند.
- توانایی خویش را به رخ دیگری نمیکشند.
- به هیچ کس برچسب نمیزنند.
- مسائل را خیلی بزرگ و اغراق آمیز یا کوچک و بیاهمیت نشان نمیدهند.
برخوردهای ناهمدلانه :
- نصیحت کردن
- انگ زدن
- سرزنش کردن
- مخالفت مستقیم
- به رخ کشیدن و منت گذاشتن
- عقل کل نشان دادن خود
- مقایسه کردن
- لفظ قلم و کتابی صحبت کردن، مانند استفاده از واژههای علمی و انگلیسی
- اغراق کردن
- ریزشدن در مسائل خصوصی دیگران (فضولی کردن) و رعایت نکردن حریم خصوصی افراد
- کوچک کردن
- پرداختن به مسائل شخصی خود به جای مسائل مخاطب
- قضاوت کردن
- سوءاستفاده از موقعیت دیگران از لابه لای حرفهای او مانند موقعیت شغلی افراد
- منفی بافی و بدبینی
- قطع کردن عجولانه صحبت مخاطب
- دقیق گوش نکردن
- صحبت بی ربط
- گوش دادن انتخابی
راهکارهای ایجاد همدلی :
- مخاطب خود را بشناسید و او را همان طور که هست بپذیرید.
- از شیوه های ارتباط کلامی و غیرکلامی آگاه باشید.
- شنونده فعالی باشید.
- به احساسات و هیجانات افراد احترام بگذارید.
- بین احساسات و اظهارات هماهنگی برقرار کنید.
- به صحبتهای طرف مقابل علاقه نشان دهید تا صمیمیت و اعتماد بیشتری برقرار شود.
- واقع بین باشید.
- خود را جای دیگران قرار داده و از دریچه چشم آنها ببینید.
- به جای قضاوت عجولانه و سطحی نگرانه، قضاوت صبورانه و عمقینگر داشته باشید.
مراحل همدلی :
- تسهیل : محیط سالم و غیر تهدید کننده که در آن افراد بتوانند افکارشان و احساساتی که برایشان اهمیت دارد را به راحتی بیان کنند.
- پذیرش : افراد تمایل ندارند به دلیل ترس از مورد قضاوت واقع شدن صحبت کنند، در مرحله پذیرش باید به فرد مقابل به عنوان یک فرد احترام گذاشت. پذیرش به معنی موافق بودن نمی باشد.
- توجه کردن
- دریافت کردن : به توانایی شناسایی احساسات و معانی که سایر افراد تلاش می کنند ابراز کنند گفته می شود، درک آنها از منظر نگاه آنها به جای تعبیر این معانی اینکه آنها چه حسی داشته و چگونه میاندیشند.
مقالات بیشتر روانشناسی
- درج کدهای HTML ممنوع است.
- از ارسال تکراری خودداری فرمایید.
- بهتر است با حروف پارسی دیدگاه خود را تایپ کنید.
- به منظور کنترل و مدیریت محتوا، در صورت اضطرار، حق ویرایش و یا حذف نظر برای مدیریت محفوظ است.